ΤΑ ΣΠΗΛΑΙΑ ΣΤΟ ΜΠΑΤΣΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΑΡΑΠΗΣ, ΠΟΥ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΕ Ο Χ. ΛΟΛΙΓΚ

 

Στη Σαλαμίνα, υπάρχουν πολλά σπήλαια που κατέχουν ιστορική./αρχαιολογική σημασία. Στην απόκρημνη και άγρια βόρεια πλευρά του Όρους Μπατσί, άνωθεν του σημερινού οικισμού, με παλαιότερο πυρήνα την περιοχή της Μεταβυζαντινής εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, έχουν εντοπιστεί τέσσερα (4), τουλάχιστον, σπήλαια, σε υψηλά σημεία του βουνού.

Σε αυτά εντοπίστηκαν κατάλοιπα Παλαιολιθικής χρήσης. Το φυσικό ανάγλυφο, και η μορφολογία του χώρου, σε συνδυασμό με το γεωλογικό αποτύπωμα, θυμίζει, τηρουμένων των αναλογιών, την περιοχή της Κακιάς Σκάλας Μεγαρίδος. Άλλα καταγεγραμμένα στοιχεία που συνθέτουν την αρχαιολογική φυσιογνωμία του Όρους Μπατσί περιλαμβάνουν:

- Αναλήμματα για την στήριξη ανδήρων στις βόρειες υπώρειες του Όρους, στα δυτικά και ανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, καθώς και στις έσχατες ανατολικές υπώρειες, στα νοτιοανατολικά της Πέτρας του Καλόγερου.

- Θεμελιώσεις τοίχων, σε σημείο κάτω από τις βορειοδυτικές υπώρειες του Όρους, βορείως του δημοσίου παραλιακού δρόμου, στην περιοχή του μικρού χαμηλού ακρωτηρίου Σταυρός, που αποτελεί το βορειότερο άκρο της νήσου. Στο νότιο τμήμα του ακρωτηρίου έχουν εντοπιστεί σποραδικά όστρακα αγγείων Υστεροκλασικών/Ελληνιστικών χρόνων.

Με τον όρο «βαθμίδες», ο συντάκτης περιγράφει τα βαθμιδωτά άνδηρα, τα οποία καταγράφονται στο σχετικό φύλλο των Karten von Attika των Κούρτιους-Κάουπερτ. Προκειμένου να έχουμε μία εκτενέστερη αρχαιολογική εικόνα της περιοχής, αξίζει να γίνει μνεία της θέσεως "Πέτρα του Καλόγερου", στο Όρος

Μπατσί, στην βορειοανατολική πλευρά της νήσου, ανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου. Από την θέση αυτή διήρχετο, δρόμος που συνέδεε την ακτή από το Μπατσί με την περιοχή του

Ναυστάθμου Σαλαμίνος.

Πρόκειται για βραχώδες και απότομο ύψωμα (με υψόμετρο 55 μ.), στο ανατολικό τέρμα, της στενής, παράκτιας λωρίδας εδάφους, όπου ευρίσκεται ο σημερινός οικισμός Μπατσί. Στην δυτική-νοτιοδυτική κλιτύ του υψώματος διατηρείται αρχαίος δρόμος, συνολικού μήκους 82 μ., στηριζόμενος σε τέσσερα συνολικά αναλήμματα. Στην θέση της Πέτρας του Καλόγερου, αμέσως κάτω από τον δρόμο, εντοπίστηκαν σποραδικά όστρακα αγγείων προϊστορικών και ιστορικών χρόνων.

Το 1876 ο επιφανής Γερμανός αρχαιολόγος H. Lolling εντόπισε μικρό σπήλαιο στην ανατολική πλευρά του Όρους Αράπης, επάνω από τον σημερινό Ναύσταθμο του Πολεμικού Ναυτικού, κατά την διάρκεια ερευνών του σχετιζόμενων προς το αρχαϊκό ιερό της Αθηνάς Σκιράδος και του Ενυαλίου. Την θέση του σπηλαίου στα ανατολικά/βορειοανατολικά παλαιού δρόμου, που συνέδεε τον Ναύσταθμο με την περιοχή Πέρδικα, αποτύπωσε σε τετράδιο του 1876.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ