Λευτέρης Παπαδόπουλος: Έχω πιει ένα… τελωνείο κρασί

Συνέντευξη στον Κώστα Μαρδά

- Πες μου μια μέρα άγριας διασκέδασης.
Ξεκίνησα 10 η ώρα, ξενυχτούσα όλο το βράδυ και την άλλη μέρα το πρωί έπρεπε να πάω στη Σαλαμίνα να μιλήσω για τον Αντώνη Σαμαράκη και το συγγραφικό του έργο! Ο Αντώνης, επειδή ήταν ανυπόμονος, είχε έρθει από τις 9 το πρωί σπίτι μου με τη γυναίκα του, χτύπησε το κουδούνι αλλά εγώ… διασκέδαζα ακόμα. Βέβαια έφυγε βρίζοντας αλλά εγώ πήγα αργότερα στη Σαλαμίνα ξενύχτης, καταρακωμένος, ένα πτώμα και έκανα ομιλία σε 1000 άτομα και μίλησα για τις καταστρεπτικές συνέπειες της ατομικής βόμβας, την ολοκληρωτική καταστροφή, τέτοια πράγματα!

Είμαι στο σπίτι του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Είναι αργά το απόγευμα. Απέναντι μας η Ακρόπολη φωτισμένη. Νομίζεις πως θα απλώσεις το χέρι και θα αγγίξεις τα μάρμαρα. Παλιά νεοκλασσική οικία. Εκείνος ξαπλωμένος, στην πολυθρόνα, με τις πυτζάμες. Άρχοντας ανάμεσα στο χαρτοβασίλειό του. Με υποδέχθηκε με το καθιερωμέμο υβρεολόγιο που επιφυλάσσει προς όλους όσους τρέφει βαθύτατη εκτίμηση όντας μέλη του κινήματος των Λευτεριστών-παλαιών και νέων. Αφορμή της συνέντευξης, το καινούργιο του βιβλίο "Μάγκες πιάστε τα γιοφύρια", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Μιλάμε για συναρπαστικά αφηγήματα γύρω από μυθικά ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, κυρίως από το χώρο του ρεμπέτικου. Και η κουβέντα πήγε σε μπουζούκια, πιάτα, ποτά, γυναίκες, σεξ, καταστροφές και… ΔΝΤ.

- Διάβασα το βιβλίο και μου άρεσε. Μοιάζει σαν κουτί με σοκολατάκια…
Ναι, μεταφέρω πιστά αυτές τις γλυκές ιστορίες, γιατί οι αναμνήσεις είναι γλυκές από μόνες τους.

- Τα κείμενά σου τα διαπερνά ένας θαυμασμός και μια ένδειξη τιμής για το ρεμπέτικο τραγούδι. Που οφείλεται η δύναμή του; Όταν μάλιστα δεν είχε την προβολή που είχε το λαϊκό και το έντεχνο.
Το ρεμπέτικο ήταν αυθεντικό. Οι ρεμπέτες ψυχαγωγούσαν μάζες που ήσαν στο περιθώριο. Επί πλέον, οι μελωδίες του ήταν εξαιρετικές, σε βαθμό που μπόλιασαν το λαϊκό και το έντεχνο. Ο Θεοδωράκης θεωρεί ότι δάσκαλοί του ήταν ο Τσιτσάνης και ο Μάρκος. Ο Χατζιδάκις κατέπληξε τον κόσμο με τις "Έξι λαϊκές ζωγραφιές" πάνω σε ρεμπέτικα. Η δύναμή του είναι μεγάλη αφού ζει πάνω από 100 χρόνια.

- Μέσα από τις ιστορίες που αφηγείσαι αναδύεται η φτωχική και μαρτυρική ζωή των ρεμπετών. Σύγκρινέ τους με τους σημερινούς τραγουδιστές…
Α, καμία σχέση. Κατ' αρχάς, οι περισσότεροι ήταν Μικρασιάτες και είχαν έρθει εδώ πρόσφυγες, ζούσαν σε παράγκες. Οι σημερινοί τραγουδιστές είναι βαθύπλουτοι. Ο χειρότερος βγάζει λεφτά που δεν τα βγάζει κανένας επιστήμονας. Ειδικά μάλιστα αν είναι τραγουδίστρια και έχει και… φυσικά προσόντα…

- Όταν ξεκίνησες να γράφεις στίχους, σνομπάριζες το ερωτικό τραγούδι.
Η γενιά μου ακολουθούσε τον Χατζιδάκι και τον Θεοδωράκη. Μαζί με τους Λοΐζο, Μαρκόπουλο, Μούτση, Λεοντή και άλλους, είχαμε προβληματισμούς για την Ελλάδα. Στην πορεία όμως, και ειδικά στη δικτατορία, που δεν μπορούσες να γράψεις πολιτικό και κοινωνικό τραγούδι γιατί θα σε μαγκώνανε, έγραψα πολλά ερωτικά, βρίσκοντας ένα δυνατό κομμάτι του εαυτού μου. Φυσικά, ακόμη και στο πιο ερωτικό τραγούδι μου υπάρχει, εν σπέρματι, πολιτική και κοινωνική ματιά.

- Σήμερα, με τη νέα φτώχεια, με τη νέα εξάρτηση από τους ξένους δανειστές, γιατι δεν έχουν αναδυθεί κοινωνικο-πολιτικά τραγούδια; Τραγούδια αντι-ΔΝΤ.
Για το ΔΝΤ να πω οτι είμαι από εκείνους που πιστεύουν πως αν δεν έπαιρνε ο Παπανδρέου τώρα φράγκα από το Μνημόνιο, θα βρισκόμασταν στον πάτο. Ήταν μια κίνηση αναγκαστική. Είναι πολύ εύκολο να λες οι κλέφτες, οι απατεώνες, αλλά με ποιό τρόπο η χώρα θα πληρώσει τους μισθούς, τις συντάξεις; Τώρα, για το πως αντιδρούν οι σημερινοί δημιουργοί; Όλοι αυτοί οι νέοι δεν πέρασαν από το λούκι της φτώχειας, της ανέχειας. Είναι παιδιά μεγαλωμένα σε συνθήκες εξαιρετικές, δεν διακινδύνευσαν ποτέ την προσωπική τους ελευθερία, δεν είδαν τους γονείς τους σε φυλακές, εξορίες, καταδιωκόμενους. Έχουν την αίσθηση ότι όλα τους ανήκουν. Βέβαια, ήρθε η στιγμή που υφίστανται το μαρτύριο της ανέχειας και της έλλειψης προοπτικής. Όσοι έχουν ταλέντο και δύναμη, γιατί χρειάζεται και δύναμη, θα γράψουν. Γιατί υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ταλέντο και δύναμη. Περιμένω τέτοια τραγούδια.

- Θέλω να μου πεις για τον Έλληνα της δεκαετίας του 60 και του 70, πως διασκέδαζε. Πήγαινε στα μπουζούκια και το πρωί πήγαινε στη δουλειά;
Και τότε η διασκέδαση ήταν ακριβή ,όχι βέβαια όπως τώρα. Ήταν όμως πιο ζωντανή. Πήγαινες στον Ζαμπέτα και όλη τη νύχτα τραγουδούσε μπροστά στο κοινό. Εννοείται οτι οι εργαζόμενοι δεν ξενυχτούσαν… καθημερινά , αλλά διέθεταν ένα ποσόν για να πάνε στον Τσιτσάνη. Όταν ο Τσιτσάνης δούλευε στην Καισαριανή, είχε κάθε βράδυ μια πελατεία εκατό ατόμων. Η μεγάλη μέρα διασκέδασης τότε δεν ήταν το Σάββατο αλλά η Κυριακή. "Όλου του κόσμου οι Κυριακές λάμπουν στο πρόσωπο σου", "Μια Κυριακή, ποιος το περίμενε πως θα ήταν Κυριακή".

- Πες μου μια μεγάλη σου ακραία διασκέδαση. Ήσουν ξενύχτης, έπινες, κάπνιζες και όλα τα άλλα τα… παρεπόμενα;
Τέτοια και άλλα... πολλά. Και όλα αυτά τα πλήρωσα. Αλλά όταν είσαι νέος, νομίζεις ότι είσαι αθάνατος. Εκείνο τον καιρό, κάθε βράδυ με τον Λοΐζο πηγαίναμε σε μπουάτ, μετά στα μπουζούκια, υπήρχαν και τα κορίτσια, υπήρχε ο έρωτας, υπήρχαν οι διεκδικήσεις, υπήρχε η πλάκα, η χαρτοπαιξία, το πιοτό. Μέχρι εξάντλησης. Και την άλλη μέρα εγώ πήγαινα στην εφημερίδα, ο Λοΐζος έγραφε τα τραγούδια του. Όταν είσαι νέος είσαι ανίκητος, αλλά με τον καιρό σου κόβονται, λίγο λίγο ,τα φτερά και κάποια στιγμή τα πληρώνεις. Εγώ έχω πιει ένα… τελωνείο κρασί -και μαζί σου βέβαια στο Δίπορτο!

- Πες μου μια μέρα άγριας διασκέδασης.
Ξεκίνησα 10 η ώρα, ξενυχτούσα όλο το βράδυ και την άλλη μέρα το πρωί έπρεπε να πάω στη Σαλαμίνα να μιλήσω για τον Αντώνη Σαμαράκη και το συγγραφικό του έργο! Ο Αντώνης, επειδή ήταν ανυπόμονος, είχε έρθει από τις 9 το πρωί σπίτι μου με τη γυναίκα του, χτύπησε το κουδούνι αλλά εγώ… διασκέδαζα ακόμα. Βέβαια έφυγε βρίζοντας αλλά εγώ πήγα αργότερα στη Σαλαμίνα ξενύχτης, καταρακωμένος, ένα πτώμα και έκανα ομιλία σε 1000 άτομα και μίλησα για τις καταστρεπτικές συνέπειες της ατομικής βόμβας, την ολοκληρωτική καταστροφή, τέτοια πράγματα!

- Έχεις πάρει πολλές συνεντεύξεις. Ποιος από τους ρεμπέτες σου έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση;
Με γοητεύσε με την απλότητα του και την ψυχή του, που ήταν θησαυρός, ο Γιάννης Παπαϊωάννου. Είχε ξεκινήσει από την Μικρά Ασία, έκανε δουλειές του ποδαριού στην αρχή για να επιβιώσει, έκανε σωστή οικογένεια, αγαπούσε τον κόσμο, δεν είχε κρυψίνοια, δεν ζήλευε. Και αυτή είναι μια αρετή που δεν την είχαν οι ρεμπέτες.

- Μην αγιοποιούμε πιά τον κάθε ρεμπέτη.
Αντιθέτως, ήταν άνθρωποι που ο ένας κάρφωνε τον άλλο. Υπήρχε το ανταγωνιστικό στοιχείο. Το μεροκάματο ήταν σκληρό και μερικοί "διέρρεαν" κάποια πράγματα στην αστυνομία. Ο Παπαϊωάννου δεν μου είχε πει κακή κουβέντα για κανέναν..

- Γιατί γράφουμε βιβλία;
Για να εκφραζόμαστε.

- Ενα βιβλίο είναι και μιά κόντρα με τον θάνατο;
Και αυτό. Είναι πάλη με τη ζωή. Το βιβλίο σού δίνει μεγάλες ανάσες. Και ένας να σου πει "τι ωραίο ήταν" η ζωή σου παίρνει άλλη γλυκύτητα. Και ένα ποίημα να γράψεις μένεις αιώνιος μέσα στην καρδιά ενός έφηβου. Άλλωστε εγώ σου έχω προλογίσει το τελευταίο ποιητικό σου βιβλίο.

- Το βιβλίο είναι ένα μεγάλο ποίημα;
Το βιβλίο έχει άλλη λογική. Στα τραγούδια -γιατί εγώ δεν γράφω ποιήματα- υπάρχει μια εκτίναξη στιγμιαία, ένας πίδακας, μια έμπνευση αστραπιαία, μια έκλαμψη. Το βιβλίο έχει επίπονη διαδικασία. Θέλει χρόνο.

- Για το τέλος, θέλω να μου πεις μια φράση.
Ο Μυριβήλης όταν έγραφε ένα βιβλίο τελείωνε πάντα "Ο Θεός δόξα". Εγώ λέω "Η ζωή δόξα".

------------------------------------------------


- Στο κεφάλαιο για τον Καζαντζίδη λες οτι υπήρχαν άνθρωποι που θα έδιναν και τη ζωή τους γι' αυτόν.
Βεβαίως. Για τον Καζαντζίδη και για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Όταν ο Ανδρέας ήταν στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου πήγε ένας και του λέει: "Αν χρειαστείς να αλλάξεις καρδιά, θα σου δώσω τη δική μου, κι ας πεθάνω". Μου το είπε ο ίδιος ο Ανδρέας. Ο Καζαντζίδης ήταν τόσο λαοφιλές πρόσωπο, που θα πέθαιναν πολλοί για χάρη του. Όπως ξέρεις, εκαντοντάδες σύλλογοι Καζαντζίδη ιδρύθηκαν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και όπου στον πλανήτη ζουν Έλληνες. Δρόμοι προς τιμήν του! Στην Αλικαρνασό του Ηρακλείου Κρήτης η μεγαλύτερη λεωφόρος φέρει το όνομά του. Μιλάμε για μυθικό πρόσωπο. Δεν μπορεί κανείς να τον νικήσει. Ούτε ο χρόνος…

- Μήπως ο μύθος του Καζαντζίδη ενισχύεται γιατί τραγουδούσε όπως ζούσε;
Συμφωνώ απόλυτα. Δεν ήταν φιλοχρήματος. Έχω προσωπικές εμπειρίες. Ήρθε κάποτε ένας και μου ζήτησε να μεταφέρω στον Στέλιο να δεχθεί να τραγουδήσει στην Αμερική για μια μόνο εβδομάδα και θα έπαιρνε δεκάδες εκατομμύρια δραχμές. Και εκείνος είπε "Όχι". Ένας άλλος,που είχε μαγαζί στη Θεσσαλονίκη ,μου λέει, "σε παρακαλώ, πες του να περνάει να πίνει ένα ποτό, να κάθεται μια ώρα κι ας μην τραγουδάει και να πληρώνεται όσα θέλει". Ε, δεν πήγε ποτέ…

--------------------------------------------------------


- Υπάρχει ένα τραγούδι "Είναι ευτυχής ο άνθρωπος που αγάπη δεν γνωρίζει / μα για γυναίκες όμορφες το νου του δεν σκοτίζει".
Είναι ένα τραγούδι του συνθέτη που τον έχουν κατακλέψει όλοι, που έχει γράψει το "Τον χάρο τον αντάμωσαν 5-6 χασικλήδες". Του Τούντα. Τα τραγούδια έχουν συνήθως μυθικό περιεχόμενο. Για μένα,ένας άνθρωπος που δεν γνωρίζει την αγάπη είναι δυστυχισμένος άνθρωπος. Είναι ένα δένδρο που δεν έχει βγάζει καρπούς. Άμα δεν αναλωθείς στον έρωτα, αν δεν σε πατήσει κάτω μια γυναίκα, αν δεν την κυνηγήσεις, αν δεν την διεκδικήσεις, αν δεν σε κάνει να υποφέρεις, να ξενυχτήσεις, να της γράψεις ποιήματα και μουσική αν μπορείς, δεν βγάζεις φτερά, δεν ταξιδεύεις.

- Γιατί οι γυναίκες λένε ότι είναι άτομα πιό …εγκεφαλικά;
Η γυναίκα μέσα στην ψυχή της έχει ένα ιδεώδες για τον άνδρα , που διαμορφώνεται μέσα από τα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις. Οι άνδρες με το… θεληματικό πηγούνι, τα ρομάντζα κ.λπ (γέλια). Ο άνδρας, επειδή η κοινωνία του είχε θέσει άλλες προτεραιότητες , βάζει σε πρώτη θέση την εργασία. Τώρα το ίδιο ισχύει και για τις γυναίκες. Έχουν προσγειωθεί. Πιστεύω πολύ στην γυναίκα. Είναι τα μεγάλα κύτταρα της κοινωνίας. Είναι παντοδύναμη. Γεννάει, ταΐζει το παιδί που βγάζει από μέσα της. Ο άνδρας είναι περαστικός, συχνά κομπλεξικός, θεωρεί ότι είναι κατακτητής ενώ είναι… μ...ς, η βλακεία του είναι ανυποχώρητη. Ενώ κακοχαρακτηρίζουμε τις γυναίκες λέγοντας τες κουτές, πονηρές, π...ς , αν την βάλεις απέναντι από έναν άνδρα η νοημοσύνη της, η εξυπνάδα της, η ευελιξία της, είναι τόσο μεγάλη που μένεις κατάπληκτος γιατί είσαι ένας μ...ς άνδρας...

- Η ομορφιά της γυναίκας σκοτώνει; Αναφέρεις μέσα στο βιβλίο σου για μαχαιρώματα πάνω στην πίστα, μέσα στους τεκέδες...
Ο έρωτας είναι παντοδύναμος. Ο Τρωικός πόλεμος έγινε για μια γυναίκα. Την αγαπούσε ένας, την ερωτεύτηκε άλλος. Ένας πόλεμος που κράτησε μια δεκαετία και σκοτώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι. Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Για μια γυναίκα. Ο έρωτας είναι ακραίο φαινόμενο.

- Πες μου μερικές όμορφες γυναίκες...
Κλείσε το μαγνητόφωνο να σκεφτώ (γέλια). Η Ζέτα Μακρυπούλια. Μου έκανε κάποτε και κάποιες συνεντεύξεις. Εξαιρετικά όμορφη είναι η Ζωή Λάσκαρη, την οποία έχω παντρέψει με τον Λυκουρέζο. Πολύ όμορφη γυναίκα είναι η Ειρήνη Παππά, μυθική γυναίκα, γιατί η ομορφιά δεν έχει ηλικία. Όμορφη γυναίκα ήταν η Μελίνα Μερκούρη. Μου έλεγε ότι όποιος άνδρας της έλεγε "χαίρω πολύ" πήγαινε μετά από μία ώρα και έκανε αίτηση διαζυγίου. Έτσι την πάτησε ο γάλλος θεατρικός συγγραφέας Μαρσέλ Ασάρ. Πήγε η Μελίνα στο Παρίσι για δουλειά, την γνώρισε ο συγγραφέας και την άλλη μέρα ζήτησε διαζύγιο από την γυναίκα του.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.i-reportergr.com/2010/11/blog-post_7745.html#ixzz16lab7QXQ